Sự phức tạp của thế giới chúng ta không ngừng gia tăng, và cùng với nó là áp lực và yêu cầu đặt lên môi trường xây dựng của chúng ta. Các kiến trúc sư đang phải đối mặt với một nhiệm vụ to lớn: biến những nhu cầu luôn thay đổi của xã hội thành những giải pháp hữu hình, hiệu quả và bền vững. Các vấn đề cấp bách như khủng hoảng khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng, mật độ dân số và tình trạng thiếu nhà ở đòi hỏi một kiến trúc mới – một kiến trúc không ngại đặt câu hỏi về cách làm việc truyền thống và sẵn sàng đón nhận thách thức. Ngày nay, ngành công nghiệp phải thích ứng, phát triển và đổi mới để đối phó với những thách thức này. Sự sẵn có của dữ liệu đang thay đổi trò chơi và khi công nghệ tiếp tục phát triển, nó sẽ mở ra những cách suy nghĩ, sáng tạo và tương tác mới với môi trường được xây dựng.
Trong bài viết này, chúng tôi đi sâu vào các tác động của chuyển đổi kỹ thuật số, cách nó định hình lại ngành và những câu hỏi đặt ra về vai trò tương lai của kiến trúc sư.
Ngành công nghiệp đang hướng tới thiết kế dựa trên dữ liệu
Từ AutoCAD đến BIM trên đám mây, ngành kiến trúc đã trải qua một chặng đường dài – nhưng quá trình chuyển đổi kỹ thuật số này chỉ mới bắt đầu. Dữ liệu đã trở thành nền tảng cho cách mọi người làm việc và các công ty thuộc mọi lĩnh vực đã tích hợp thành công dữ liệu vào quy trình làm việc hàng ngày của họ. Trong kiến trúc, dữ liệu ngày càng tốt hơn cho phép các chuyên gia thực hiện các dự án hướng đến người dùng, tích hợp liền mạch với môi trường xung quanh, từ đó tạo ra nhiều dữ liệu, độ phức tạp và tối ưu hóa hơn. Mặc dù sự gia tăng của BIM cho phép các bên liên quan cộng tác thông qua cơ sở dữ liệu chung, nhưng việc giới thiệu các giải pháp dựa trên đám mây với giao diện thân thiện với người dùng đang mở rộng khả năng tiếp cận các dự án kiến trúc phức tạp cho nhiều bên liên quan hơn như nhà phát triển, chính phủ và người dân. Điều này cho phép họ trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình lập kế hoạch, cho phép truyền thông toàn diện hơn ngay từ đầu.
Hôm nay, bạn có thể có tất cả dữ liệu mọi lúc. Trong tương lai, khi dữ liệu được giải phóng khỏi các loại tệp và được tạo thành chi tiết và có thể tương tác, bạn sẽ có dữ liệu phù hợp vào đúng thời điểm. Mức độ chi tiết, cùng với quyền truy cập bảo mật hợp nhất, mở khóa các quy trình công việc chính cho kiến trúc sư. Hãy nghĩ đến khả năng xác định kết quả của một dự án ở giai đoạn sớm nhất, khi việc đưa ra các quyết định ít tốn kém hơn; khả năng nhận thông tin chi tiết theo thời gian thực và theo yêu cầu khi bạn đang thiết kế; và khả năng tận dụng AI để đồng sáng tạo. – Nicolas Mangon, Phó Chủ tịch, Chiến lược AEC, Autodesk
AI: sự phát triển tiếp theo trong hộp công cụ của kiến trúc sư
Cuộc trò chuyện về thiết kế dựa trên dữ liệu và AI thường song hành với nhau. AI là sự phát triển tiếp theo trong hộp công cụ của kiến trúc sư và cùng với dữ liệu, nó đang giúp các kiến trúc sư hướng tới cách làm việc dựa trên kết quả hơn để đạt được kết quả cuối cùng tốt hơn. AI và dữ liệu có mối quan hệ bổ sung cho nhau; Các công cụ do AI cung cấp có thể xử lý, phân tích và hiểu được lượng dữ liệu khổng lồ được tạo ra trong quá trình thiết kế, xây dựng và vận hành một tòa nhà. Các thuật toán AI có thể được sử dụng để xác định các mẫu và xu hướng trong dữ liệu, đưa ra dự đoán và tạo thông tin chi tiết có thể đưa ra các quyết định thiết kế khác nhau. Và càng nhiều dữ liệu tốt hơn được nhập vào hệ thống – từ các nguồn như cơ sở dữ liệu BIM, thiết bị IoT, dữ liệu thời tiết và giao thông cũng như phản hồi của người dùng – thì AI càng học hỏi tốt hơn.
Ví dụ, phần mềm dựa trên đám mây Autodesk Forma cho phép các kiến trúc sư đạt được kết quả tốt hơn bằng cách khai thác dữ liệu ngay từ ngày đầu tiên. Với sự trợ giúp của các khả năng do AI cung cấp, họ có thể tạo các mô hình khối 3D. Họ có thể thử nghiệm trong thời gian thực một loạt các tình huống và phân tích tác động từ các điều kiện môi trường đa dạng – mặt trời, ánh sáng ban ngày, gió, tiếng ồn, vi khí hậu, v.v. – để tìm ra giải pháp tối ưu trong các tham số đã chọn. Họ có thể nhanh chóng tạo và lặp lại các phiên bản khác nhau để hợp lý hóa giai đoạn thiết kế, giảm thiểu việc làm lại và đặt nền tảng dựa trên bằng chứng vững chắc cho một quy trình bền vững và hiệu quả hơn.
Mặc dù việc sử dụng AI trong kiến trúc vẫn còn tương đối ở giai đoạn đầu, nhưng tiềm năng của nó để định hình tương lai của ngành là rất lớn. Nhiều người đã coi công nghệ đột phá là một lĩnh vực lâu đời và một số thậm chí còn dám gọi nó là “nhà thiết kế khác trong phòng”.
AI sẽ không thay thế các kiến trúc sư, nhưng nó sẽ hỗ trợ công việc của họ
Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo sẽ không thay thế kiến trúc sư, nhưng điều này không có nghĩa là ngành này sẽ không trải qua những biến đổi sâu sắc. Như 3XN Architects giải thích, chúng tôi biết rằng “những cơ hội mà AI mang lại cuối cùng có thể thay đổi quy trình làm việc hiện có trong kiến trúc.”
Mặc dù AI chắc chắn làm cho quy trình thiết kế hiệu quả hơn, nhưng nó sẽ không thể thay thế tư duy sáng tạo của kiến trúc sư và khả năng đưa ra các thiết kế độc đáo đáp ứng nhu cầu cụ thể của khách hàng, nhu cầu về môi trường cũng như bối cảnh xã hội và văn hóa. AI vẫn có giới hạn của nó; nó chỉ tốt như dữ liệu mà nó được đào tạo và được xác định bởi khả năng phân tích và học hỏi từ dữ liệu đó của các thuật toán. Phần lớn những gì kiến trúc sư làm liên quan đến tư duy phân tích sáng tạo, quan điểm ban đầu, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng mềm dựa trên quyết định của con người và chưa thể được sao chép chính xác bằng công nghệ. Đó là làm việc với các thế mạnh của nhau: máy tính và phần mềm có thể tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại hàng ngày, giúp các kiến trúc sư có nhiều thời gian hơn để tập trung vào các khía cạnh sáng tạo và cá nhân của kiến trúc. Chuyên môn và trí tuệ của họ vẫn không thể thay thế nhưng giờ đây có thể được bổ sung bằng dữ liệu và công nghệ mới.
Trên thực tế, theo một nghiên cứu của Đại học Oxford, các kiến trúc sư có cơ hội rất thấp (chỉ 1,8%) để công nghệ và AI thay thế công việc của họ. Như kiến trúc sư và người sáng lập Finch 3D Jesper Wallgren đã nói: “AI mang đến nhiều cơ hội mới cho nghề nghiệp của chúng tôi và tôi tin rằng kiến trúc sư khó bị thay thế bằng AI hơn nhiều nghề khác do tính chất chủ quan của công việc chúng tôi. Những quyết định chúng ta đưa ra để tạo ra những tòa nhà vĩ đại thường phụ thuộc vào ý kiến, và kết quả là không có đúng hay sai.”
Điều quan trọng là phải thừa nhận rằng công nghệ AI hiện chưa thể sở hữu trí thông minh và cảm xúc thực sự có thể so sánh với ý thức của con người. Nó bị hạn chế về các loại nhiệm vụ mà nó có thể hoàn thành, nhưng có một sự đồng thuận chung rằng công nghệ đã tồn tại có tiềm năng cực kỳ mạnh mẽ. – Kåre Stokholm Poulsgaard, Trưởng phòng Đổi mới tại GXN
Khi công nghệ AI tiếp tục phát triển và các luồng dữ liệu được cải thiện trong toàn bộ vòng đời của dự án, loại bỏ các cách làm việc truyền thống bị gián đoạn, điều này sẽ củng cố vai trò của kiến trúc sư với tư cách là người điều phối. Các kiến trúc sư sẽ có khả năng nhận trách nhiệm lớn hơn trong việc quản lý các quy trình, dữ liệu và các mối quan hệ trong toàn bộ dự án, bắt đầu từ việc lập kế hoạch giai đoạn đầu và kết thúc bằng việc tháo dỡ vào cuối vòng đời của tòa nhà. Và với cách tiếp cận toàn diện này để thiết kế và xây dựng môi trường xây dựng của chúng tôi, có thể cải thiện cả chất lượng và hiệu quả. Để kích hoạt quá trình chuyển đổi này, AI sẽ phải được tích hợp vào quy trình làm việc của một công ty thiết kế hiện đại và các kiến trúc sư phải có được các kỹ năng cần thiết để làm việc với các công cụ này và tránh bị tụt lại phía sau. Về bản chất, chúng ta phải nhận ra sức mạnh của dữ liệu và các công cụ do AI cung cấp để hỗ trợ các kiến trúc sư trong công việc của họ, giúp họ tạo ra các giải pháp tốt hơn cho những vấn đề phức tạp mà xã hội và thành phố của chúng ta đang phải đối mặt hiện nay và trong tương lai gần.
